Zespół klasztorny dawnego opactwa cysterskiego jest jednym z największych tego typy obiektów na świecie a na pewno największym w Polsce no i oczywiście na Dolnym Śląsku. Jest prawie trzy razy większy od kompleksu zamku królewskiego na Wawelu, ponad dwa razy większy od zamku krzyżackiego w Malborku. Opactwo robi ogromne warzenie,wystarczy wspomnieć, iż sama długość fasady wynosi 223 metry a powierzchnia dachów to ok. 2,5 hektara. Opactwo Cystersów nazywane arcydziełem śląskiego baroku składa się z gotyckiego kościoła pod wezwaniem NMP - budowanego w latach 1307 - 1340 na pozostałościach swojego romańskiego poprzednika, następne budynki opactwa budowane były w latach 1681-1739 a są nimi budynek klasztoru, pałac opatów,budynek piekarni i browaru. W latach tych zmieniono także wystrój kościoła NMP. W skład kompleksu wchodzą również kościół św. Jakuba, który pełnił niegdyś funkcję kościoła parafialnego dla mieszkańców folwarku, zabudowania mieszkalne oficjalistów i służby klasztornej stajnia wozownia i zabudowania gospodarcze, oraz budynki dawnego szpitala oraz budynek bramny. Niektóre z budynków dla służby nie dotrwały do naszych czasów planuje się ich odbudowę.
W krypcie pod gotyckim kościołem oraz kaplicą książęcą znajdują się (a raczej znajduje się to, co z nich zostało) doczesne szczątki dolnośląskich Piastów a w samym kościele pamiątkowe płyty nagrobne, wśród nich płyta Bolesława Wysokiego fundatora opactwa,. Podziemia są również miejscem spoczynku ośmiu biskupów, znajdują się w nich też mumie opatów i szeregowych zakonników cysterskich, niektóre przetrwały w dobrym stanie, ale.
Wiele mumii została zdewastowana przez wojska radzieckie w 1945 roku - szukając skarbów bezpowrotnie zniszczyli między innymi trumny, w tym te ze szczątkami Piastów śląskich, przywłaszczyli sobie najprawdopodobniej piastowskie insygnia książęce. ·Mumie porozrzucane po posadzce znaleźli pracownicy składnicy książek nie można ich już było zidentyfikować poza jednym wyjątkiem, rozpoznano mumię Willmanna i do dzisiaj nie niepokojona spoczywa w podziemiach opactwa.
Strona Fundacji Lubiąż z wizualizacją odbudowanego obiekt
www.fundacjalubiaz.org.pl
Źródła:
1. Sztuka .net
2. Monografia historyczna Dolny Śląsk - Wojciech Wrzesiński
Opracowanie :
kate16 / www.wroclaw.dolny.slask.pl
Zdjęcia :
www.wroclaw.dolny.slask.pl
. Po prawej stronie zdjęcia, w związku z niskim stanem wody widać wyraźnie pozostałości drogi która prowadziła ze wsi Wały w stronę przeprawy. Po drugiej stronie rzeki widać też drogę do dawnej przeprawy od strony Warzyny.
